Tien assen van energiebesparing in de industrie

Energiemonitoring draait om meten, want meten is weten. Met een breed scala aan merken, waaronder strategische leveranciers zoals ABB en Schneider Electric, zijn er diverse oplossingen beschikbaar voor het meten van stroom en spanning. Maar monitoring gaat verder dan alleen elektriciteit: ook gas- en waterverbruik kunnen eenvoudig in hetzelfde systeem worden geïntegreerd. Door gebruik te maken van gasmeters en watermeters met pulstellers of speciale flowmeters, kunnen alle verbruiksgegevens centraal worden verzameld en geanalyseerd. Zo hoeft u dus niet alle meters los langs te lopen. Dit biedt bedrijven een compleet inzicht in hun energiehuishouding, zonder ingewikkelde implementaties. Energiemonitoring begint dus bij een goed meetsysteem—de basis voor efficiënt energiebeheer.

Motoren en frequentieregelaars spelen een cruciale rol in energiebesparing binnen bedrijven. De Energielijst van de overheid benadrukt het belang van efficiënte IE4-motoren, die tot 25% minder energie verbruiken dan oudere modellen. In veel bedrijven draaien echter nog honderden verouderde motoren die onnodig veel energie slurpen. Deze zijn alleen niet zomaar één op één te vervangen voor nieuwere varianten.

Door een nieuwe motor via een frequentieregelaar aan te sturen, kan deze wél eenvoudig vervangen worden door een nieuwe variant. Bovendien kan via ene frequentieregelaar het energieverbruik aanzienlijk worden verlaagd. Dit zorgt ervoor dat bestaande processen efficiënter worden, zonder direct grote investeringen in nieuwe motoren te hoeven doen. Zo kunnen bedrijven zowel hun energiekosten als hun CO₂-uitstoot reduceren.

Pompen spelen een essentiële rol in verwarmingssystemen van grote gebouwen zoals kantoren, ziekenhuizen en scholen. Veel van deze pompen zijn echter al tientallen jaren oud en draaien continu op volle kracht, zonder rekening te houden met de daadwerkelijke behoefte. Dit leidt tot onnodig hoog energieverbruik en inefficiëntie. Daarnaast kunnen verouderde pompen door slijtage, zoals cavitatie, minder goed presteren, wat leidt tot problemen in de warmteverdeling. Pomponderhoud is dus van groot belang. Een energiezuinige oplossing is het vervangen van deze pompen door moderne, efficiënte modellen. Voor bedrijven die nog niet direct willen investeren in nieuwe pompen, biedt een frequentieregelaar een tussenoplossing: hiermee wordt de pomp beter afgestemd op de werkelijke vraag, waardoor energie wordt bespaard en de levensduur van de installatie wordt verlengd. Dit draagt bij aan zowel kostenbesparing als een duurzamer energiebeheer.

Perslucht wordt in veel industrieën gebruikt om machines en processen aan te sturen, maar het is ook een van de duurste energiebronnen. De efficiëntie van een persluchtcompressor is slechts 15%, waarbij 85% van de energie verloren gaat als warmte. Dit maakt het cruciaal om verspilling te minimaliseren. Lekkages in persluchtsystemen kunnen tot 30% van het verbruik veroorzaken, wat in sommige bedrijven neerkomt op honderdduizenden euro’s aan weggegooide energie. Door persluchtlekken systematisch op te sporen en te verhelpen – bijvoorbeeld met perslucht-scans uitgevoerd door specialisten – kunnen bedrijven hun energieverbruik drastisch verlagen. Daarnaast kunnen bewustwording en eenvoudige ingrepen, zoals het tijdig vervangen van versleten slangen en koppelingen, al een groot verschil maken. Energiebesparing begint hier met scherp onderhoud en slim gebruik.

Energiebesparing met verlichting in de industrie gaat verder dan alleen overstappen op LED. Hoewel LED-verlichting tot 50% energie kan besparen ten opzichte van traditionele verlichting, is de grootste winst te behalen door verlichting alleen te laten branden waar en wanneer het nodig is. In veel productiehallen brandt de verlichting 24/7, wat jaarlijks tienduizenden kilowatturen kost. Nog groter is de verspilling in ruimtes waar niemand aanwezig is, maar waar het licht constant aan blijft. Met slimme toepassingen zoals bewegingsmelders en tijdschakelaars kunnen bedrijven dit voorkomen en aanzienlijk besparen. De meest efficiënte verlichting blijft immers die welke uitstaat wanneer hij niet nodig is.

Energiebesparing met laadpalen draait om slim energiemanagement. Bedrijven plaatsen steeds vaker laadpunten voor medewerkers en elektrische bedrijfsvoertuigen, maar het opladen van auto’s mag niet ten koste gaan van de continuïteit van bedrijfsprocessen. Het beschikbare aansluitvermogen is immers beperkt en moet goed worden verdeeld. Door monitoring in te zetten, kan het laadproces worden afgestemd op momenten waarop er energie over is. Bijvoorbeeld: ’s ochtends tijdens de piekuren wordt het laden beperkt, terwijl er overdag, wanneer het energieverbruik daalt, meer ruimte is om voertuigen op te laden. Zo wordt het laadproces geïntegreerd in het totale energiemanagement en blijft het bedrijf optimaal draaien zonder onnodige kosten. 

Energieopslag biedt bedrijven drie belangrijke voordelen op het gebied van energiebesparing en bedrijfscontinuïteit. Ten eerste kan een accu piekverbruik opvangen (time shifting), waardoor bedrijven geen zwaarder en duurder contractvermogen hoeven af te nemen. Zo kan een machinefabriek met een contract van 3x80 ampère, maar een tijdelijk tekort van 20 ampère, dit verschil opvangen met een accu in plaats van een duurdere aansluiting. Ten tweede helpt energieopslag bij kostenbesparing door een lager vastrechtcontract af te sluiten en een buffer in te bouwen voor incidentele pieken, wat duizenden euro’s per jaar kan schelen. Tot slot zorgt een accu als UPS (Uninterruptible Power Supply) voor bedrijfszekerheid bij stroomuitval, zodat kritische processen zoals datacenters en industriële productielijnen ongestoord blijven draaien. Hierdoor wordt niet alleen bespaard op energiekosten, maar wordt ook de stabiliteit en betrouwbaarheid van bedrijfsprocessen gewaarborgd.

Een eenvoudige maar vaak onderschatte manier om energie te besparen is het isoleren van leidingsystemen. Zonder isolatie gaat er onnodig veel warmte verloren wanneer verwarmd water of perslucht van A naar B wordt getransporteerd. Dit geldt niet alleen in woningen, maar vooral in grote gebouwen zoals hotels, ziekenhuizen en industrieën. In een machinekamer kan een slecht geïsoleerd leidingsysteem bijvoorbeeld tientallen kilowatt aan energie verspillen, simpelweg doordat warmte vervliegt voordat deze op de juiste plek aankomt. Door leidingen en appendages goed te isoleren met materialen zoals thermaflex, blijft de warmte behouden en wordt het energieverbruik verlaagd. Dit leidt niet alleen tot lagere energiekosten, maar verhoogt ook de efficiëntie van het hele proces. Isolatie is daarmee een slimme en relatief eenvoudige investering die direct bijdraagt aan duurzaam energiemanagement.

Verwarming en klimaatbeheersing (HVAC) behoren tot de grootste energieverbruikers in gebouwen. Vaak wordt onnodig veel energie verspild door inefficiënte systemen en verouderde technieken. In veel oudere panden wordt bijvoorbeeld gewerkt met smoorkleppen om de temperatuur te reguleren. Wanneer een ruimte warm genoeg is, sluit de klep, maar de ventilator blijft vaak op volle kracht draaien. Dit leidt tot energieverspilling. Door moderne technologieën zoals frequentieregelaars in te zetten, kan het systeem automatisch het toerental van de ventilator aanpassen aan de daadwerkelijke behoefte. Dit kan het energieverbruik met wel 30% verminderen, wat leidt tot aanzienlijke kostenbesparingen. Vooral bij grote gebouwen, waar het energieverbruik in de miljoenen kilowatturen per jaar kan lopen, betekent dit een besparing die direct voelbaar is op de energierekening. Investeren in efficiënte verwarmingstechnieken loont dus niet alleen voor het milieu, maar ook financieel.

Een minder voor de hand liggende, maar minstens zo belangrijke factor in energie-efficiëntie is de warmtehuishouding binnen besturingen en schakelkasten. In industriële en utiliteitsomgevingen produceren elektrische componenten zoals voedingen, omvormers en relais continu warmte. Zonder een goed gereguleerde temperatuur kan dit niet alleen leiden tot oververhitting en storingen, maar ook tot onnodig energieverbruik door inefficiënte koelsystemen.

Net als bij HVAC-systemen kan hier met slimme technieken veel bespaard worden. Door bijvoorbeeld gebruik te maken van energiezuinige ventilatiesystemen, thermostatisch geregelde koeling of zelfs warmte-terugwinningssystemen, kan de temperatuur in schakelkasten en besturingssystemen optimaal worden geregeld. Dit voorkomt niet alleen energieverspilling, maar verlengt ook de levensduur van elektrische componenten, waardoor onderhoudskosten dalen en de betrouwbaarheid van installaties toeneemt.

Door zowel de klimaatbeheersing in gebouwen als de warmtehuishouding binnen technische installaties te optimaliseren, ontstaat een synergetisch effect dat leidt tot maximale energie-efficiëntie en kostenbesparing. Bedrijven en instellingen die hierin investeren, profiteren niet alleen van een lagere energierekening, maar dragen ook bij aan een duurzamere toekomst.

Naast energiecongestie dreigt de komende jaren ook watercongestie te ontstaan. Watertekorten bedreigen de continuïteit van uw bedrijf. Met slimme, waterbesparende oplossingen kan het waterverbruik flink dalen en kunnen oplossingen zoals grijswatersystemen worden geïntegreerd.

• Waterverbruik meten
• Water besparen
• Water opvangen
• Water recirculeren
• Water absorberen
• Waterkwaliteit

Wat kunt u doen? U vindt het op deze pagina.