‘Mijn moeder was de beste energiemanager die ik ken’

In mijn werk zie ik hoe bedrijven worstelen met energiekosten en duurzaamheidsdoelen. Vaak weten ze helemaal niet waar hun grootste verbruik zit, terwijl bedrijven vanaf 50.000 kWh stroom of 25.000 kuub gas toch een energierapportage- en -besparingsplicht hebben. Laatst bezocht ik een groot industrieel bedrijf. Ze hadden een brief van de Omgevingsdienst gekregen – ze moesten inzicht geven in hun energieverbruik en maatregelen nemen. "We betalen gewoon de rekening, maar hoe dat verbruik precies verdeeld is? Geen idee," zei de facilitair manager.”

Ik stelde voor om te beginnen met energiemonitoring. We plaatsten kilowattuurmeters in hun netwerk die op afstand uitleesbaar zijn via een online dashboard. Binnen enkele dagen zagen we patronen ontstaan. Zo bleek er 's nachts een grote piek in energieverbruik te zijn. De boosdoener? Een serie pompen die onnodig bleef draaien. Door simpele aanpassingen in de instellingen bespaarde het bedrijf direct 15% op hun stroomkosten.

Dit is een typisch voorbeeld van hoe bedrijven met minimale inspanning en zonder grote investeringen een groot verschil kunnen maken. Om dit inzicht te krijgen, is het cruciaal om het proces en de werkelijke energiebehoefte goed te begrijpen. Bedrijven hebben vaak te maken met oude infrastructuren, waarin energieverspilling jarenlang ongemerkt blijft bestaan. Door een stapje terug te doen en met een frisse blik naar de processen te kijken, kunnen ze eenvoudig verbeteringen doorvoeren.

Een groot energieverslindend probleem in de industrie is bijvoorbeeld perslucht. Bij een klant in de voedingsmiddelenindustrie was bekend dat hun compressoren 2,4 miljoen kilowattuur per jaar verbruikten. Dat is een flinke kostenpost en toen we met een speciale scan lekkages opspoorden, bleek 30% van die perslucht verloren te gaan. Omgerekend ging er €130.000 per jaar letterlijk de lucht in!

Met een paar gerichte reparaties en optimalisaties konden ze die lekkages drastisch verminderen. Dit soort 'onzichtbare' energievreters kom ik overal tegen. Bedrijven denken vaak dat ze grote investeringen moeten doen om te verduurzamen, maar beginnen met inzicht en optimalisatie levert al enorme besparingen op.

Een ander aspect van persluchtmanagement is het efficiënt aansturen van compressoren. In veel fabrieken draaien deze continu met een te grote capaciteit – op vollast – terwijl dit vaak helemaal niet nodig is. Door frequentieregelaars en druksensoren te gebruiken, kan de luchtaanvoer beter afgestemd worden op de werkelijke behoefte. Hierdoor verbruiken compressoren aanzienlijk minder energie, wordt de warmte gebruikt waar het voor bedoeld is en de levensduur van de apparatuur verlengd. 

Energie besparen gaat niet alleen over technologie, maar ook over hoe je processen inricht. Ik was eens uitgenodigd bij een hotel dat last had van netcongestie. De eigenaar dacht dat hij een accu-installatie nodig had om het probleem op te lossen. Maar toen we dieper in het verbruik doken, zagen we dat er ’s ochtends een enorme piek was in het stroomverbruik. Dat bleek afkomstig te zijn van vier industriële wasmachines die allemaal tegelijk draaiden.

"Moet dat per se om 7 uur?" vroeg ik. "Kunnen we dat niet spreiden over de dag?" Dat kon. Met een extra set linnengoed konden ze de wasprocessen verplaatsen naar een rustiger moment op de dag. Het probleem was opgelost zonder een grote investering te doen.

Een vergelijkbaar probleem zag ik bij een tankreinigingsbedrijf in de Botlek. Hier werd dagelijks een enorme hoeveelheid warm water gebruikt voor het reinigen van opslagtanks. De energiekosten waren torenhoog, maar niemand had ooit kritisch gekeken naar de efficiëntie van dit proces. Door de temperatuur van het spoelwater iets te verlagen en de verwarmingsketels slimmer te schakelen, werd een energiebesparing van 20% gerealiseerd. Kleine aanpassingen met grote impact.

De wetgeving rondom energieverbruik wordt steeds strenger. Bedrijven die nu niet investeren in inzicht en optimalisatie, krijgen daar straks allemaal verplicht mee te maken. Ik zie energiemanagement als procesmanagement: het gaat niet alleen over besparen, maar over slimmer omgaan met energie, net zoals mijn moeder dat vroeger deed.

Elke dag help ik samen met mijn collega’s van Technische Unie bedrijven efficiënter te werken en grip te krijgen op hun energieverbruik. De technologieën en mogelijkheden zijn eindeloos, maar de kern blijft simpel: begin met inzicht, pak de quick wins, en bouw van daaruit verder. Net zoals mijn moeder altijd zei: "Energie die je niet verbruikt, hoef je ook niet te betalen.”